Mijn verhaal
door abubakkernl
Van huis uit ben ik antroposofisch opgevoed, met de gedachten van Rudolf Steiner, de Vrije School en de Christengemeenschap. De Christengemeenschap voldeed echter op een gegeven moment niet meer; hoewel het bestaan van de Schepper een realiteit voor mij bleef, werd het ritueel van de eredienst tot een toneelstuk zonder inhoud. Waarom? Geen idee. Na mijn middelbare school ben ik mij gaan verdiepen in de leer van Rudolf Steiner en ik put daar nog steeds inspiratie uit. Maar enig houvast bood het niet. Antroposofie biedt geen regels en pasklare antwoorden; het riep vooral vragen bij mij op, die door innerlijke ontwikkeling beantwoord moesten worden. Maar ik bleef nog steeds zitten met de latent aanwezige vragen: wie is mijn Schepper en wat verwacht Hij van mij?
In 1997 werd ik moslim. Van de islam wist ik eerst niet meer dan dat dit fanaten met baarden en veel geweld in het Midden Oosten voortbracht. Maar op zoek naar mijn wortels in Indonesië (mijn oerhollandse grootvader werkte daar vóór WO II in diverse boekhandels en richtte na de oorlog samen met enkele Indonesiërs een uitgeverij op) leerde ik heel andere moslims kennen. Toen ik op een Indonesisch meisje verliefd werd dat mij vroeg of ik niet moslim wilde worden (een moslima wordt niet geacht te trouwen met een niet-moslim) was er dus weinig reden meer om te schrikken. Ik heb er ongeveer een jaar over gedaan om de stap te nemen om daadwerkelijk moslim te worden (mij aan Allah over te geven, islam = overgave). Dat gebeurt door een ritueel in de moskee (of thuis) waarbij je getuigt dat er geen god is naast God (Allah) en dat Muhammad Zijn profeet is. In dat jaar heb ik wat boeken gelezen (goede literatuur in het Nederlands is schaars) en ben ik door een Indonesische moslim begeleid. Het grote leren begon overigens daarna pas. Gaandeweg mijn studie van de islam begon ik spirituele wijsheden te herkennen die ook in de antroposofie een belangrijke rol spelen. Mijn kennismaking met dr. Ibrahim Abouleish, oprichter van het Egyptische ontwikkelingsproject Sekem, bevestigde dit en stelde mij in staat dit verder uit te diepen.
Ben ik veranderd door de islam? Ja en nee. Islam is vooral een bevestiging van wat ik al dacht. Het geeft me wel de zekerheid dat ik op de ‘goede’ weg was. Ik ontdekte nu wat de Schepper van mij verwachtte (goed gedrag en enkele ceremoniële verplichtingen). Wie de Schepper is bleef onduidelijk, maar ik heb ook geleerd dat er vele vragen zijn waarop we tijdens ons aardse leven wellicht geen antwoord krijgen. Ik kan nu beter met teleurstellingen omgaan (alle tegenslagen hebben een ons onbekende bedoeling) en maak mij minder druk om allerlei aardse beslommeringen, wat het mij op mijn werk overigens niet altijd gemakkelijker maakt – ik werk op een groot advocatenkantoor, waar het vooral draait om de materiële kant van het leven, conflicten over merkrechten, reclamecampagnes e.d. Uiterlijk ben ik niet veel veranderd. Ik heb wel een tijd de behoefte gehad mij in mijn kleding te onderscheiden, maar het geloof zit vooral van binnen en niet in de kleding die je draagt. Bij Nederlanders die zich plotseling ‘islamitisch’ gaan kleden voel ik mij eerlijk gezegd niet zo op mijn gemak.
Als je op internet naar informatie over islam zoekt (en als je de kranten leest) moet je haast wel tot de conclusie komen dat islam en geweld hand in hand gaan. De meeste internetsites zijn opgezet door goedbedoelende Marokkaanse of Turkse jongeren die niet verder komen dan wat inhoudsloze frasen waarvan ze de zin nauwelijks begrijpen of door Nederlandse moslims die de Osama bin Laden-islam verheerlijken. Moslims met een genuanceerdere kijk op de islam hebben kennelijk niet zo de behoefte om naar buiten te treden. Om wat tegenwicht te bieden aan de overdaad aan internetsites die vaak best radicale ideeën verspreiden heb ik deze site gemaakt, die meer inhoudelijke informatie voor pas bekeerden bevat. Ik probeer ermee aan te geven dat je met de islam vele kanten op kunt.
In de Koran staan wel dingen waarvan je je kan afvragen of dat nog van deze tijd is. Veel mensen hebben bijvoorbeeld moeite met de tegenstelling tussen de verzen “Er is geen dwang in de godsdienst” en “Dood ze (de ongelovigen) waar je ze maar tegenkomt.” Ik ben ook wel eens van dergelijke uitspraken geschrokken. Maar ik heb geleerd dat achter ieder vers een verhaal verborgen zit, dat pas na jarenlange studie goed begrepen kan worden. Het vers “Dood ze …” heeft bijvoorbeeld betrekking op een bepaalde oorlogssituatie tussen de volgelingen van Muhammad en de hen vijandig gezinde ‘heidense’ stammen, die probeerden Muhammad te doden. Het wordt gevolgd door: “Behalve degenen met wie verdragen gesloten zijn en degenen die geen bedreiging voor jullie vormen” of woorden van gelijke strekking. Het geeft ons vandaag de dag niet het recht om elke niet-moslim op klaarlichte dag neer te steken. Wij Nederlanders eren ook onze verzetshelden uit de Tweede Wereldoorlog, die niet altijd even zachtzinnig te werk gingen. Dat is echter geen vrijbrief om Duitse toeristen in Zandvoort te gaan neerschieten. Ik schrik weleens van ongestudeerde lieden die alles wat ze lezen letterlijk in de praktijk willen brengen zonder dat ze ook maar een poging doen te begrijpen wat eigenlijk de achterliggende gedachte is. Aan de andere kant heb ik ook zo mijn bedenkingen bij niet-moslims die crimineel gedrag van bepaalde groepen losgeslagen jongeren aangrijpen om de islam en moslims in een kwaad daglicht te stellen en media die alleen in een interview geïnteresseerd zijn als er radicale uitspraken gedaan worden, of desnoods je woorden zo verdraaien dat er een goed verkoopbaar verhaal uitrolt.
Een van de mooie dingen van de islam vind ik dat je zelf op zoek mag gaan naar de betekenis tussen de regels en dat er geen kerkelijke autoriteit is die voorschrijft wat je moet geloven. Natuurlijk zijn er schriftgeleerden of Koranuitleggers, maar die blijken vaak van mening te verschillen. Als je een beetje met intelligentie begiftigd bent neem je hun uitleg als uitgangspunt voor eigen onderzoek. Dat neemt natuurlijk niet weg dat eenvoudige moslims (de meeste gelovigen in islamitische landen, waar onderwijs helaas niet zo vanzelfsprekend is als hier) van hun dorpsimaams afhankelijk zijn, en helaas maken die weleens misbruik van hun positie.
* * *
abubakker-nl 
Een mooi getuigenis, Hendrik Jan. De gedachte kwam bij mij op: natuurlijk herkende je dingen van de antroposofie (die je had helpen te zoeken naar wijsheid) in de islam – als een andere traditie van wijsheid zoeken de jouwe was geweest, had je waarschijnlijk elementen van die traditie in de islam herkend.
Ik weet van zowel tot de islam bekeerde als niet tot de islam bekeerde rooms-katholieken die zeggen: ik begrijp door de islam beter wat ik over Christus heb geleerd in mijn (oude) traditie.
Het omgekeerde komt natuurlijk ook voor. Moslims die verrijking vinden in een andere traditie, soms in de christelijke. Ik zie hier het principe van de hermeneutiek in werking: dialoog (ook in jezelf) leidt tot het vermengen van horizonten, en daardoor tot een rijker uitzicht.
Ik onderschrijf jouw inzicht dat ieder zelf op zoek mag gaan naar religieuze betekenis, maar ik zie hier niet heel veel verschil tussen de religieuze tradities. Overal zijn groepen die zich strak vasthouden aan wat door schrift-geleerden, priesters enz. wordt voorgeschreven, en groepen die hierin een belemmering zien.
De meest zichtbare geloofsautoriteit van een kerk in de westerse wereld, de congregatie voor de geloofsleer van de R.K. kerk schrijft inderdaad voor wat het beste is om te geloven, maar dit heeft niet kunnen verhinderen dat ik nog geen twee katholieken heb ontmoet ooit, die precies hetzelfde geloven.
Dit komt volgens mij doordat geloven helemaal niet zo belangrijk is in de religie. Ervaren is voor het individu het belangrijkste, denk ik (voor een filosofisch stukje hierover: http://angelaroothaan.wordpress.com/2014/01/11/believing-is-superfluous/), en doen (‘goed gedrag en enkele ceremoniële verplichtingen’) voor de relatie met God en met andere mensen.
Anne mooi en genuanceerd verhaal.
Wat ik.me nog wel afvraag is het volgende.
In het begin schrijf je
Dat je in de antroposofie zelf antwoorden moet zoeken.
En het lijkt alsof.dat teveel moeite was.
Aan het einde kreeg ik het idee dat je binnen de islam ook zelf je antwoorden moet vinden.
Wat maakt dat je dat daar wel helpt gegaan.
Interessante observatie Conrad. Ik had dat zelf nog niet opgemerkt. Ik denk dat vooral het fysieke gebedsritueel en het vasten mij begeleid hebben, als een steuntje in de rug. Daarbij heb ik de antroposofie nooit losgelaten.