Islam en antroposofie (II)

door abubakkernl

Hieronder volgen wat losse aantekeningen die ik hoop in de toekomst verder te kunnen uitwerken. Ik zal dit lijstje regelmatig aanvullen met nieuwe invallen.

***

De Arabische volken leefden voor (en ook nog na) de komst van de islam voornamelijk van handel en piraterij. Mercurius staat bekend als beschermer van o.a. handelaren en dieven. Mercurius is ook een middelaar tussen mens en geestelijke wereld. Is daar een verbinding? Kunnen we de Islam als een middelaar zien? Rudolf Steiner definieert Islam als een middel om de te vroege intellectualiteit van de Academie van Gondishapur te verzachten. Veel Arabische zielen incarneerden in de late middeleeuwen en de renaissance in Europa en hielpen zo de Europese materialistische wetenschap voor te bereiden. Zouden we de Islam ook als middelaar tussen de Christusimpuls en de oude oosterse wijsheid mogen voorstellen?

***

Alexander de Grote, een incarnatie van Gilgamesj (Zie Steiners voordrachten over Wereldgeschiedenis in het licht van de antroposofie, Dornach, 1923) werd geboren op het moment dat de tempel van Efeze in brand werd gestoken, waarmee de mysteriekennis van het Oosten ten einde kwam. Alexander bracht de Griekse kennis naar het Oosten, stichtte academies, o.a. die van Alexandrië in Egypte en Gondishapur in Perzië. Alexander bereikte niet de Arabische wereld. Alexander de Grote heet in de islamitische traditie Iskandar. Van hem wordt verteld dat hij tussen India en China een ijzeren muur smeedde om bepaalde geestelijke krachten tegen te houden.

***

Een van de belangrijkste goden die in Mekka vereerd werden was Hubal, een maangod. Het Jodendom was vooral verbonden met JHWH, de maangod. Zijn deze dezeldfen? JHWH was één van de Elohim die in Genesis genoemd worden. In Genesis zie je een verschuiving van de Elohim in de eerste dagen naar JHWH in de latere dagen van het scheppingsverhaal. Mohammed roeide het decadent geworden geloof in afgoden uit, hij vernietigde de afgodsbeelden en plaatste er het geloof in de Ene god Allah (EL uit de Aramese traditie?) voor in de plaats. Is Allah dezelfde als JHWH? Of is hij de Christelijke vadergod? Zou de naam Allah een nog hoger wezen kunnen aanduiden?

***

De maansikkel is het teken geworden van de islam. Ik vermoed dat de maansikkel is meegenomen door de Turkse horden die Bagdad veroverden. De Turken hebben zich de islam eigen gemaakt en hebben zich gesetteld. Ze zijn van jagers boeren geworden. Die maancultuur hoort naar mijn idee niet bij de islam.

***

In de antroposofie wordt het verschijnsel uitgewerkt dat onzichtbare wezens (engelen, aartsengelen, soms goden genoemd) zich ten doel gesteld hebben de mensen te helpen hun menszijn te verwerkelijken, maar dat alleen kunnen als de mensen zich openstellen voor dat aanbod. Mensen hebben daarin dus zelf een keuze. Twee van die wezens zijn Lucifer en Ahriman, in de koran Iblies en Sjaithan. Deze bemoeien zich overigens ook ongevraagd met de mens, en niet altijd op een positieve manier.

De luciferische wezens willen de mens van de aarde vervreemden. De ahrmimanische wezens willen hem in de materiële werkelijkheid binden. Hun tegenspel is onontbeerlijk wil de mens zich tot morele zelfstandigheid kunnen ontwikkelen. (noot bij p.97 van R. Steiner: Wereldgeschiedenis in het licht van de antroposofie)

In soera Al Alaq (ayaat 9 en 11) worden Iblies en Sjaithan benoemd. Iblies als een wezen dat ons tegenwerkt wanneer we ons tot God willen richten, die ons op dwaalwegen leidt. Rituelen kunnen ons helpen dichter bij God te komen, maar we kunnen ook in rituelen blijven steken, het middel is niet het doel. Iblies leidt ons van het doel af door middel van valse profeten, sektarisme of een vlucht in alcohol of drugs.

Iblies verzette zich tegen Gods opdracht om dienstbaar te zijn aan de mens, die van klei geschapen was, terwijl hij zichzelf hoger achtte omdat hij van vuur geschapen was. Bij Iblies horen hoogmoed, maar ook de kracht om zelfstandig, onafhankelijk te worden. In die zin helpt Iblies ons om zelfstandig denkende mensen te worden.

Sjaithan haakt in op het werk van Iblies. Hij probeert de mens af te snijden van de geestelijke wereld en hem de materie als enige werkelijkheid voor te spiegelen. Sjaithan doet ons twijfelen aan de zin van het bestaan, fluistert ons in dat een god die al het leed dat ons overkomt maar toestaat, geen echte god kan zijn (God is immers liefde?!) met als gevolg dat we alleen nog geloven aan het bestaan van de zichtbare, tastbare wereld. Al het andere moet wel fantasie zijn. Ook schotelt Sjaithaan ons systeemdenken en techniek voor in plaats van menselijke warmte. Het is opmerkelijk dat het salafisme voor een belangrijk deel wordt uitgedragen door informatietechnologen en ingenieurs. Moslims vragen God bij alles wat ze doen bescherming tegen de “vervloekte’ satan.

In onszelf is ook een kracht die ons leidt in onze ontwikkeling tijdens ons aardeleven, die ons naar het midden doet zoeken tussen de uitersten van Iblies en Sjaithaan. Dat is de Christus in ons (“God is dichter bij ons dan onze halsslagader”). Soera Al Alaq, ayah 10: “Herken je hem, die op bewustzijnswegen met je gaat,  waar het Goddelijke wordt aangesproken?”

***

In de tiende eeuw zijn de poorten van de idjtihad, van de vrije interpretatie en daarmee van de individuele toegang tot de geestelijke wereld voor de moslims gesloten. Ook in de tiende eeuw vond het christelijke concilie plaats waarbij de geest, dus het hoogste van de drie wezensdelen van de mens, werd afgeschaft.

***

Islam is in mijn opvatting Christendom in een ander jasje. Als je de Koran zo probeert te ontraadselen als Rudolf Steiner deed met de Evangeliën, dan zul je dit langzaamaan gaan inzien. Dr. Ibrahim Abouleish, de oprichter van Sekem, heeft Mohammed een Christusdrager genoemd. Hij heeft tevens gezegd dat Christendom en Islam over pakweg 1500 jaar weer bij elkaar komen. De twee zonen van Abraham werden de stamvaders van het Joodse en van het Arabische volk. Van de Ismailstroom horen we duizenden jaren niets, totdat de Koran wordt geopenbaard. De Izaakstroom mondt als bekend uit in het Christendom.

***

Met de hemelreis (Isra-Miraadj) die wij op 27 mei (2014) herdachten heeft Mohammed een inwijding ontvangen. De engel Djibriel (Gabriël) nam Mohammed op een rijdier dat Boerak wordt genoemd en dat zijn voeten steeds op de einder neerzette in zijn slaap mee naar de resten van de tempel in Jeruzalen. Daar bad Mohammed als voorganger voor de daar verzamelde profeten uit het verleden. Daarna stegen zij op langs een ladder van licht naar de zeven hemelen, waar hij in iedere hemel een gesprek had met de profeet die die hemel beheert. Rudolf Steiner onderscheidt zeven hemelsferen die verbonden zijn met de zeven klassieke planeten. De mens doorschreidt deze hemelsferen na zijn dood. Na de zevende hemel kwamen zij bij de Lotusboom aan de einder, die door licht werd omstraald, of verhuld was door licht. Hier kon Djibriel Mohammed niet verder begeleiden. Achter de boom ontmoette Mohammed God. Hij zag Hem niet, maar hoorde Zijn stem, die hem o.a. opdroeg om de mensen 50 keer per dag te laten bidden. Toen Mohammed op de terugtocht Mozes in de onderste hemel ontmoette, droeg die hem op terug te gaan naar God om het aantal gebeden te laten verminderen omdat het teveel voor de mensen zou zijn. Na wat heen en weer gereis werd het aantal vastgesteld op 5. (Hier openbaart zich de Arabische handelsgeest.) Wat er verder tussen Mohammed en God besproken is, vertelt de overlering niet. Het moet wel een inwijding in de geheimen des levens zijn geweest. De boom doet denken aan de Boom des levens of de Boom der kennis uit Genesis, of de Ygdrasil uit de Edda.

Advertentie